Abstract
He rangahau auaha tēnei mō te reo Māori me ngā ahuatanga Māori ki roto i te whare rīpene. E rua ngā taha o ngā mea katoa, ā, ka pērā anō tēnei rangahau. Ko te matū o te mahi nei, he mahi rīpene, ko ngā waiata e toru kua tāpirihia ki tēnei. Ko tōna hoa haere ko tēnei tuhinga e whai ake nei. Ko te mahi o te tuhinga he āta wetewete ngā mahi i mahia e pā ana ki te mahi hanga rīpene, he āta wetewete hoki i te horopaki e whai pānga ana ki te kaupapa. Ko tana tino mahi he whakarārangi ā-tuhi i ngā māramatanga i puta. Ka whai wāhi aku wheako i roto i te kaupapa Reo Māori Songhubs; ko ētahi whakawhitinga kōrero me ētahi mātanga; he rangahau e pā ana ki ētahi atu kaupapa kei reira te reo Māori e īnaki ana i te ao whare rīpene. Nā runga i te korenga o rangahau e hāngai pū ana ki tēnei kaupapa ka tino whānui te toro atu ki ngā momo kōrero hei tautoko te rangahau nei.
Ka titiro ki te āhua o te mahi rīpene waiata reo māori kia kite ai mēnā ka pūmau ngā tangata nō roto i aua kaupapa ki te reo Māori. Otirā, ka pātaingia te pātai, kei te ora pai te reo ki roto i te whare rīpene? Arā, whakamahia ai te reo e ngā tāngata pēnei i te kaihautū rātou ko ngā kairakuraku ngā kaihopu ki roto i te whare rīpene? Kāore rānei? Hei tāpiri, he aha ngā painga ka puta mai mēnā ka noho ko ngā ahuatanga Māori hei tuapapa?
Ko te mahi rīpene me ngā whakaritenga i taua mahi te tino rākau kei reira te miro hei whainga i te tuhinga nei. Mō te roanga o te mahi rīpene arā i a māua Ko Shane Mclean e mahi ana ki roto i te whare rīpene, ka ū tonu ki te reo Māori hei kaikawe kōrero, kaikawe whakaaro rānei. Ka noho hoki ko ngā ahuatanga Māori, arā, ko te mihimihi, ko te whakawhanaungatanga, ko te taki karakia hei tuapapa, hei pou mō te mahi.
I roto i tēnei rangahau ka kitea ahakoa kua puta mai te reo Māori i te maru o te reo Pākehā hei reo waiata, kei te ārikarika noa te reo hei reo waiata noa iho. Mo te whakawhitinga kōrero i waenganui i te kaihautū rātou ko ngā kaitaonga puoro ko ngā kaiwaiata anō hoki, ko te reo Pākehā te reo matua. Ko tētahi hua nā tēnei mahi rangahau ko tētahi kete kupu e hāngai pū ana ki te horopaki o te whare rīpene. Ko ētahi kupu ka whānau mai i tēnei mahi, ko ētahi atu kua tīkina noa, ko ētahi atu e mōhiotia kētia e te tokomaha.
He waka hou tēnei, arā ko tēnei te orokohanga o tētahi kaupapa whakarauora reo hou. Ko tāku nā whakapae, nā runga i te ngākau whakaiti hoki, ko tēnei te rangahau tuatahi e pēnei tonu te āhua.
