He kura-hāpainga, he kura-waka, he kura-kōrero, he kura-huna, He Kura-kura

Date
2013
Authors
Martin, Jennifer
Supervisor
Ka'ai, Tania
Moorfield, John
Dean, Mahuta
Item type
Thesis
Degree name
Doctor of Philosophy
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Auckland University of Technology
Abstract

He aha rā ia ngā hua kua puta i te kura kaupapa Māori [KKM]? Kua whai hua rānei te kaupapa nei? Ko hea ngā taumata angitu KKM? Mā wai hei whakatau pēnā e ekea ana ngā taumata tika?

Kua roa ēnei pātai, i te horopaki o Te Kura Kaupapa Māori o Hoani Waititi Marae [TKKM o HWM], e puta ana i roto i te kairangahau nei, me te aha, ka noho hei aronga i ēnei mahi.

He mata tini ō te angitu; ka rerekē ana te kaupapa, ka rerekē anō hoki tōna whakatinanatanga. Tā tēnei kaupapa he aro ki ngā whārahitanga o Angitu KKM. Ko te tohe ia, kua roa nei te angitu KKM e whakaauahatia ana e ngā ringa auraki, tē puta mai ai tōna auaha Māori. Ka mutu, inā noa atu ngā hua kua puta i te KKM e noho rehurehu tonu ana, he kore nō rātou i tino hāngai ki te angitu mātauranga ki tā te nuipuku i aro ai.

Ko te tāpaetanga matua i tēnei rangahau, ko te ngako o te angitu KKM kei ngā paenga o Te Aho Matua [TAM] e takoto ana. Ko tana whāinga matua kia puta atu te tamaiti hei raukura mō tōna iwi. Nō reira, ina kōrerohia te angitu KKM, me hāngai ki TAM, ka tika.

I hua ake te kaupapa nei i tā te kairangahau noho i TKKM o HWM, otirā, kua whakawhāitihia mai te aronga o ngā mahi nei ki te kura nei. Ka mutu, ko te pātai matua, 'He pēhea rānei te āhua o te raukura kua puta i TKKM o HWM?'

Hei whakautu i te pātai o runga nei, ka kōwhāhia te pūkākano o Wheako KKM e kitea mai ai ngā kākano o Angitu e noho mai ana. Ko ngā wheako e kōrerohia nei, ko ērā o tētahi hunga e titia ana ki TKKM o HWM, ākonga o mua mai, kaiako mai, mātua mai, kaiwhakahaere mai. Koinei tonu te hunga i noho mai hei pūkōrero i te kaupapa nei, inā hoki, ko te whakapae, kāore i tua atu i ngā wheako o te whānau ake o TKKM o HWM hei whakaata i ngā mata tini o Angitu mō te kura ake.

Na, e pai ai te kapohia o ngā kōrero a ngā pūkōrero, otirā, e tutuki ai ngā whāinga o tēnei rangahau, ka ūhia te rangahau nei ki te kahu rangahau e karangangia nei ko ‘He Kahu-kura’; ka whatuhia ngā mātāpono o te rangahau ā-kōrero, te rangahau kaupapa Māori me TAM hei kaupapa (mō te kahu). Ko ngā kupu a ngā pūkōrero hei raukura whakaniko i tēnei kahu rangahau, me te aha, e mārama ana te kitea o ā rātou kupu ake i te roanga ake o ngā kōrero o tēnei tuhinga; kua tuia ki ngā mokamoka katoa o tēnei tuhinga whakapae.

Kua roa nei te KKM, otirā, TKKM o HWM e kōrerohia ana e wai atu rānei, ka mutu, kua kaha perea i ōna wā. Nō reira, tā tēnei kaupapa, he whakahoki mai i te rākau kōrero ki te whānau ake o TKKM o HWM. E ahu atu ana te kura ki tōna toru tekau tau; kua eke te raro kia hoki kōmuri te titiro ki te āhua o tana pakeketanga mai i ngā tau kua pahemo ake nei. Kua tae te wā kia riro mā te kura tonu te kura hei kōrero, me te aha, ko ngā kōrero e whai ake nei tētahi momo whakatinanatanga o tērā whāinga.

Hei ngā upoko tuawhitu, tuawaru anō hoki kitea ai te whakatinanatanga o ngā hua ranea kua puta i TKKM o HWM i ngā tau kua hori ake nei. Otirā, hei te upoko tuaiwa, ko He Kura-kura, takoto ai tā te rangahau nei urupare ki te pātai matua e kimi nei i te āhua o te momo o te raukura kua puta i TKKM o HWM; he kura-hāpainga, he kura-waka, he kura-kōrero, he kura-huna, otirā, he kura-kura.

Description
Keywords
Kaupapa Māori , Kura kaupapa Māori , Angitu , Māori immersion education , Success , Achievement
Source
DOI
Publisher's version
Rights statement
Collections